İş Kanunu 17. Maddesinde işçinin bazı hallerde, işverenden kötü niyet tazminatı talep edebileceği ve bu tazminatın şartları düzenlenmiştir. İşçinin yasadan ve ticari teamüllerden, hayatın gereklerinden kaynaklanan bir takım haklarını ve özgürlüklerini kullanmasını önlemek amacını güderek; işçinin sözleşmesini haksız yere, kötü niyetli sayılabilecek şekilde fesheden işverenden talep edebileceği tazminata kötü niyet tazminatı denir.
Yasa işverenin kötü niyet olarak değerlendirilebilecek hareket ve tavırlarını tek tek saymamıştır. Ancak uygulamada mahkeme kararları ile Yargıtay kararlarında değinilen örneklere yazımızda değineceğiz.
İşçinin anayasal hakkı olmasına rağmen sendikaya üye olması, işçinin işyerinde karşılaştığı bir haksızlıktan dolayı ilgili resmi kurumlara şikayette bulunması (Uygulamada genellikle işverenin Bölge Çalışma Müdürlüğüne şikayet edilmesi), işçinin ücret veya fazla çalışma/mesai ücretlerinin talebi amacıyla icra takibi başlatması, işyerinde çalışıp işten çıkarıldıktan sonra dava açan başka bir işçinin açmış olduğu işçilik alacaklarını talebe yönelik davada tanıklık yapması, işçinin medeni hali, din, ırk veya siyasi görüş vb. nedenlerle sözleşmesinin iş veren tarafından feshedilmesi, kötü niyet tazminatını gerektiren hususlar olarak sayılabilir. Bunlar sadece birkaç örnek olup, her olayın kendi içerisinde değerlendirilerek sonuca ulaşılacağı da gözden kaçırılmamalıdır.
Bunun yanında sözleşmenin haksız ve kabul edilemeyecek bir nedenden dolayı feshedildiğinin ispat yükü işçiye aittir. Bu olguları işçi ispat etmek zorundadır. Yoksa her sözleşmesi feshedilen işçinin, işverenden kötü niyet tazminatı almaya hak kazanacağını söylemek mümkün olmadığı gibi bu durum hakkın kötüye kullanılması olarak değerlendirilebilir.
İşverenden kötü niyet tazminatı talep edebilmek için; işçinin iş güvencesi kapsamında olmaması gerekir. Otuz veya daha fazla işçi çalıştıran işyerlerinde en az altı aylık kıdemi olan ve belirsiz süreli iş sözleşmesi ile çalışan ve işveren vekili olmayan işçinin iş güvencesi vardır. Bu şartlarda çalışan işçinin işverene işe iade davası açma hakkı bulunduğundan, ayrıca işverenden kötü niyet tazminatı talep edemez.
Kötü niyet tazminat, kötü niyetin işçi tarafından ispatlanması halinde kıdemine, çalışma süresine göre hak ettiği ihbar tazminatının üç katıdır. Bu tazminat on yıllık zaman aşımına tabidir. İşçi bu tazminatın yanında şartları oluşmuşsa işverene karşı maddi ve manevi tazminat da talep edebilir.
Av. Mustafa ÇİÇEK / 12.11.2013
Bir yanıt bırakın